Prof. dr hab. Roman Urban

W dniu 22 marca 2016 r. zmarł w Warszawie prof. dr hab. Roman Urban. Wybitny naukowiec, autorytet w dziedzinie ekonomiki przemysłu spożywczego, wieloletni pracownik i członek Rady Naukowej Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, członek Komitetu Ekonomiki Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, autor lub współautor kilkudziesięciu publikacji książkowych oraz kilkuset artykułów naukowych, członek rad programowych kilku czasopism naukowych. Był uznanym autorytetem w dziedzinie ekonomiki gospodarki żywnościowej, jego dorobek jest ceniony nie tylko w Polsce, ale i na świecie.

Prof. dr hab. Roman Urban urodził się 24 sierpnia 1937 r. W 1954 r. rozpoczął studia wyższe w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, które ukończył w 1959 r., otrzymując stopień magistra nauk ekonomicznych. W Szkole Głównej Planowania i Statystyki uzyskał też kolejne stopnie naukowe – w 1966 r. tytuł doktora nauk ekonomicznych, a w 1975 r. tytuł doktora habilitowanego nauk ekonomicznych. W 1989 r. otrzymał tytuł profesora nauk ekonomicznych.

Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na stanowisku asystenta w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, gdzie pracował do 1961 r. Następne dwadzieścia lat był zatrudniony w Instytucie Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego, kolejno na stanowiskach: asystenta, docenta i kierownika Zakładu. W latach 1980-1982 pracował na stanowisku zastępcy dyrektora do spraw naukowo-badawczych w Instytucie Ekonomiki i Organizacji Przemysłu Spożywczego. Od 1983 r. aż do marca 2016 r. był zatrudniony jako docent i profesor w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowym Instytucie Badawczym, zajmując następujące stanowiska: zastępcy dyrektora do spraw naukowo-badawczych (1983-1990), zastępcy dyrektora do spraw naukowych (1991-1993) oraz kierownika Zakładu Ekonomiki Przemysłu Spożywczego. Zakład ten stworzył i kierował nim przez dwadzieścia pięć lat (1983-2008).

Pan prof. dr hab. Roman Urban wykazywał szczególne zdolności łączenia pracy naukowo-badawczej, popularyzatorskiej, organizacyjnej i eksperckiej. Na wszystkich tych polach miał wybitne i niekwestionowane osiągnięcia. Jednak to nauka zajmowała zawsze pierwsze miejsce w szerokim spektrum aktywności Profesora. Dorobek ten jest imponujący, a działalność badawcza rozległa i wszechstronna. Próba jej syntetycznego przedstawienia jest zadaniem niezwykle trudnym. Najkrócej rzecz ujmując, główne pola aktywności naukowej prof. dr. hab. Romana Urbana to szeroko rozumiane badania ekonomiczne przemysłu spożywczego oraz rynku żywnościowego, a w szczególności procesów dostosowań tych dziedzin do gospodarki rynkowej, globalizacji i integracji Polski z Unią Europejską, przebieg procesów transformacji systemowej, analizy efektywności polskich przedsiębiorstw przemysłu spożywczego oraz rozwój produkcji i rynku żywnościowego. Swoją pozycję jednego z najwybitniejszych ekonomistów w dziedzinie ekonomiki przemysłu spożywczego Profesor zawdzięcza nie tylko rozległej wiedzy i doskonałemu warsztatowi badawczemu, ale także olbrzymiej pracowitości i nieprzeciętnej osobowości. Dorobek Profesora, jego wkład w rozwój ekonomii i stosowania jej w życiu gospodarczym jest trwały i istotny dla formułowania kierunków dalszego rozwoju przemysłu spożywczego. Wiele inicjatyw badawczych zainicjowanych przez Profesora jest kontynuowanych przez jego uczniów i współpracowników do dzisiaj.

Łącząc swoje zainteresowania naukowe z praktyką gospodarczą Prof. dr hab. Roman Urban zaangażował się w działalność doradczą i ekspercką dla instytucji administracji rządowej, organizacji zrzeszających producentów żywności oraz przedsiębiorstw przemysłu spożywczego. Był autorem i współautorem ponad pięciuset ekspertyz dla tych instytucji i organizacji oraz podmiotów gospodarczych, w szczególności dotyczących: koncepcji urynkowienia gospodarki żywnościowej (1987), projektów dla Banku Światowego i Ministerstwa Rolnictwa (1987-1993), raportów o stanie sektora żywnościowego (2000-2004), projektów restrukturyzacji i prywatyzacji głównych branż przemysłu spożywczego oraz kilkudziesięciu przedsiębiorstw tego sektora (1992-2004), był współzałożycielem trzech firm konsultingowych oraz członkiem rad nadzorczych kilku firm spożywczych. W 2001 r. został odznaczony przez Prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Odrodzenia Polski, a wcześniej, w 1993 r. otrzymał nagrodę Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Autorytet prof. dr hab. Roman Urban był ogromny, ale nie mniej ogromny był Jego udział w życiu Jego wychowanków, jako nauczyciela, ale i przyjaciela. Promieniowała od Niego niezwykła energia twórcza. Potrafił fascynować się tym co robił i zarażać tym entuzjazmem innych. Był człowiekiem błyskotliwym, umiejącym trafnie puentować każde zdarzenie, a przy tym człowiekiem skromnym, dobrym i życzliwym ludziom. Był mistrzem i przewodnikiem w rozwoju naukowym kilku pokoleń młodych pracowników naukowych IERiGŻ-PIB. Jak mało kto umiał cieszyć się sukcesami swoich wychowanków i je propagować. Dużą wagę przywiązywał do etyki w nauce. Nikt tak jak on nie potrafił w sposób syntetyczny wyrazić swoich myśli i przelać ich na papier. Publikacje i wystąpienia Profesora nie miały zbędnych słów. Zawsze miał czas dla nas, swoich uczniów i współpracowników, w pracy i w domu, chętnie udzielał nam rad i konsultacji, interesował się naszym życiem prywatnym i dzielił swoim. Wypełniał swoimi pracami puste miejsca w przestrzeni nauki, teraz sam pozostawił pustkę nie do wypełnienia. Był Szefem absolutnie wyjątkowym. I taki na zawsze pozostanie w naszej pamięci.