Na mocy Uchwały Rady Ministrów z dnia 10 lutego 2015 r. IERiGŻ-PIB realizował kolejny badawczy Program Wieloletni pt. „Rolnictwo polskie i UE 2020+. Wyzwania, szanse, zagrożenia, propozycje”, przewidziany na lata 2015-2019. Horyzontalny i strategiczny w swoich założeniach program badawczy pozwolił zdefiniować procesy przemian w obrębie szeroko rozumianego agrobiznesu oraz określić korzyści i zagrożenia dalszego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Stworzył merytoryczne przesłanki dla wsparcia procesów decyzyjnych dla polityk publicznych.

Głównym celem Programu Wieloletniego 2015-2019 było wsparcie instytucji centralnych, a zwłaszcza MRiRW, w monitorowaniu kluczowych uwarunkowań społeczno-gospodarczych i instytucjonalnych oraz planowaniu, negocjowaniu, analizie, ocenie i wdrażaniu polityk na rzecz rozwoju polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich oraz wzrostu konkurencyjności polskiego agrobiznesu w okresie do i po roku 2020. Celami szczegółowymi programu badawczego było: określenie megatrendów w gospodarce światowej; wyznaczenie źródeł wzrostu w rolnictwie i roli sektora rolno-spożywczego; ocena szans i zagrożeń rozwoju gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych; wyodrębnienie mechanizmów przezwyciężania barier strukturalnych w rozwoju obszarów wiejskich; zbadanie roli efektów i innowacji w gospodarce żywnościowej; określenie roli gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych wobec wyzwań klimatycznych; wycena efektów zewnętrznych i dóbr wspólnych w rolnictwie; określenie skuteczności i efektywności wykorzystania transferów finansowych i instrumentów polityki rolnej UE w procesie przemian strukturalnych, budowaniu przewag konkurencyjnych oraz poprawie warunków pracy i życia ludności wiejskiej.

Program Wieloletni „Rolnictwo polskie i UE 2020+. Wyzwania, szanse, zagrożenia, propozycje” podzielony został na 8 tematów i 27 zadań badawczych obejmujących podstawowe zagadnienia ekonomiczne i społeczne odnoszące się do agrobiznesu i obszarów wiejskich w ujęciu regionalnym, krajowym, unijnym i globalnym:

I. Wpływ megatrendów w gospodarce światowej na tendencje rozwojowe rolnictwa UE:

• zmiany jakościowe w gospodarce światowej;
• gospodarka oparta na wiedzy – wyzwania i dostosowanie polskiego sektora rolno-spożywczego.

więcej

II. Polaryzacja społeczna a stabilność ekonomiczna w procesach rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich:

• kształtowanie spójności społeczno-gospodarczej na poziomie lokalnym i regionalnym;
• mechanizmy przezwyciężania barier strukturalnych w rozwoju rodzinnych gospodarstw rolnych i obszarów wiejskich;
• przemiany gospodarki wiejskiej a programowanie polityki wobec wsi i rolnictwa.

więcej

III. Determinanty aktywności innowacyjnej w sektorze rolno-spożywczym:

• ocena innowacyjności polskiego sektora rolno-spożywczego;
• instytucjonalne uwarunkowania innowacji w sektorze rolno-spożywczym;
• regionalne strategie rozwoju innowacji w zakresie rolnictwa, przemysłu spożywczego i obszarów wiejskich.

więcej

IV. Finansowe i fiskalne uwarunkowania poprawy efektywności, zrównoważenia i konkurencyjności polskiego rolnictwa:

• mechanizmy i impulsy fiskalne oddziałujące na rozwój wsi i rolnictwa, finansowanie zwrotne i quasi-rynkowe instrumenty internalizacji efektów zewnętrznych w rolnictwie oraz dostarczanie dóbr publicznych;
• subsydia a ekonomika, finanse i dochody gospodarstw rolniczych;
• podatki, parapodatki, transfery i ubezpieczenia społeczne oraz gospodarcze i instrumenty zarządzania ryzykiem w kształtowaniu konkurencyjności, stabilności finansowej i bezpieczeństwa socjalnego w rolnictwie i na wsi.

więcej

V. Dylematy zrównoważonego rozwoju rolnictwa w Polsce:

• globalne i krajowe uwarunkowania zrównoważonego rozwoju rolnictwa;
• ekonomiczna wycena efektów zewnętrznych i dóbr wspólnych w rolnictwie;
• zrównoważony rozwój rolnictwa a bezpieczeństwo żywnościowe.

więcej

VI. Przedsiębiorstwo i gospodarstwo rolne wobec zmian klimatu i polityki rolnej:

• wyzwania globalizacyjne a konkurencyjność krajowych gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych;
• ekonomiczne implikacje działań adaptacyjnych i mitygacyjnych podejmowanych przez gospodarstwa i przedsiębiorstwa rolne działające w różnych warunkach przyrodniczo-organizacyjnych;
• efektywność funkcjonowania gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych;
• analiza zmian opłacalności produkcji wybranych produktów rolniczych;
• krajowe bariery modernizacji gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych a konkurencyjność gospodarstw i przedsiębiorstw rolnych.

więcej

VII. Ewolucja i perspektywy rynków rolno-spożywczych:

• ewolucja rynków zewnętrznych i ich wpływ na krajowy rynek rolno-spożywczy;
• bieżące oceny głównych rynków rolno-spożywczych w Polsce na tle UE;
• konkurencyjność polskich producentów żywności i jej determinanty;
• przemiany strukturalne polskiego i unijnego przemysłu spożywczego w zmieniającym się otoczeniu rynkowym.

więcej

VIII. Źródła wzrostu oraz ewolucja struktur i roli sektora rolno-spożywczego w perspektywie po 2020 roku:

• inwestycje, efektywność oraz zmiany techniczne jako źródła wzrostu gospodarczego w rolnictwie w perspektywie po roku 2020;
• struktury rynku i ceny w łańcuchu żywnościowym w świetle poziomu marż, stopnia jego transparentności i konkurencyjności oraz regulacji;
• funkcjonowanie i rola sektora rolno-spożywczego w otoczeniu gospodarki narodowej (ujęcie modelowe);
• opracowanie metodyki oceny i monitorowanie zmian wskaźnika rezultatu dla PROW 2014-2020 w postaci relacji wartości dodanej brutto do rocznej jednostki pracy (GVA/AVU).

więcej

Badania i analizy prowadzone w ramach Programu Wieloletniego 2015-2019 „Rolnictwo polskie i UE 2020+. Wyzwania, szanse, zagrożenia, propozycje” zakończyły się w 2019 r. Ich wyniki zostały opublikowane w postaci 88 monografii w języku polskim i 33 w języku angielskim. Wszystkie monografie PW 2015-2019 są udostępnione w formacie PDF na stronie IERiGŻ-PIB.

http://ierigz.waw.pl./publikacje/publikacje-programu-wieloletniego-2015-2019