Spójność społeczna na obszarach wiejskich - analiza i praktyczne wskazania

Na podstawie umowy nr 87/UMWM/05/2019/RW-D-III zawartej 27 maja 2019 r. w IERIGŻ-PIB zrealizowano w  ramach planu działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, Plan Operacyjny na lata 2018-2019, badania pt. Spójność społeczna na obszarach wiejskich – analiza i praktyczne wskazania, których rezultatem jest ekspertyza pod tym samym tytułem. Współfinansowane były ze środków UE w ramach schematu II  Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Za potrzebą opracowania ekspertyzy przemawiało duże znaczenie ekonomiczne i społeczne spójności na obszarach wiejskich.  Będzie przydatna  w planowaniu rozwoju lokalnego ponieważ pogłębia wiedzę odnośnie  polityki spójności, zwraca uwagę na nowe możliwości poprawy jakości życia, niewykorzystane formy włączenia społecznego i ograniczania ubóstwa, poprzez wskazanie m.in. konkretnych,  sprawdzonych w innych regionach (krajach), nowych inicjatyw gospodarczych i społecznych, nowych form aktywizacji, wzajemnego współdziałania ludzi w różnym wieku i odmiennym statusie zawodowym. Będzie przydatna administracji państwowej i samorządowej jako materiał uzupełniający w przygotowaniu, opracowaniu i realizacji strategii polityki spójności społecznej, w tym zwłaszcza dla osób młodych, w  początkowym okresie życia zawodowego oraz polityki senioralnej. Będzie pomocna w podejmowaniu konkretnych działań, mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców w wybranych gminach.  Informacje pozyskane z badania będą wykorzystane w prowadzeniu holistycznej polityki rozwoju społecznego na obszarach wiejskich. Ekspertyza będzie mieć zastosowanie także dla potrzeb naukowych, m.in. w ocenach zmian ekonomicznych,  społecznych i demograficznych na obszarach wiejskich. W opracowaniu szczególną uwagę poświęcono zmianom społecznym na Mazowszu. Wyłącznie dla potrzeb ekspertyzy przeprowadzono w 2019 r., badanie ankietowe w trzech wybranych gminach: miejskiej (Maków Mazowiecki),  miejsko-wiejskiej (Konstancin-Jeziorna) oraz wiejskiej (Korytnica). Zebrano łącznie 300 ankiet, po 100 w każdej gminie. Ankieta zawierała trzy podstawowe  pytania dotyczące subiektywnej oceny sytuacji materialnej i jakości życia oraz zmian w tym zakresie, a także cztery pytania uzupełniające, dające respondentom możliwość wypowiedzenia się szerzej na temat aktualnej sytuacji i potrzeb natury ekonomicznej,  społecznej i infrastrukturalnej. W ostatniej części umieszczono charakterystykę osoby wypełniającej ankietę, tj. pytania o miejsce zamieszkania, podstawowe źródło utrzymania, płeć, wiek i wykształcenie. Respondenci  i ankieterzy reprezentowali różne grupy ze względu na płeć, wiek i wykształcenie, co pozwala domniemywać, że otrzymany materiał badawczy odzwierciedla rzeczywistą sytuację w  gminach i grupach społecznych. W wyniku ankiety  zgromadzono unikalne dane pozwalające na analizę subiektywnej oceny jakości życia na poziomie gmin. Ekspertyzę przekazano samorządowi województwa mazowieckiego oraz powiatom i gminom, w których przeprowadzono badania. Odbiorcami ekspertyzy są również gminne organizacje i koła zainteresowań (w tym Koła Gospodyń Wiejskich),  Rady i Koła Seniorów, powiatowe centra pomocy rodzinie oraz szkoły rolnicze. Badania realizowali: dr hab. Barbara  Chmielewska, prof. nadw. IERiGŻ-PIB (kier.), dr hab. Julian Krzyżanowski, prof. nadzw. IERiGŻ-PIB, prof. dr hab. Józef. Stanisław Zegar, mgr Tomasz Zegar.